MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Mức sống dân cư là vấn đề được rất nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu. MSDC liên quan đến sự phát triển và thỏa mãn nhu cầu của xã hội và nhu cầu của cá nhân con người. Trên thực tế, khi vận dụng vào nghiên cứu MSDC ở một địa bàn xác định như cấp tỉnh chưa có sự thống nhất trong các tiêu chí đánh giá. Sau hơn 30 năm thực hiện chính sách “Đổi mới”, Việt Nam đã đạt được nhiều tiến bộ vượt bậc về phát triển kinh tế, xã hội.
Tỉnh Thái Nguyên thuộc vùng Trung du và miền núi phía Bắc, đồng thời cũng là tỉnh nằm trong vùng Thủ đô (từ năm 2016), có diện tích tự nhiên là 3521,9 km², dân số năm 2020 là 1.307,9 nghìn người; Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) năm 2020 đạt 116.008,2 tỉ đồng; GRDP bình quân đầu người theo giá hiện hành tương đạt 88,7 triệu đồng năm 2020, đứng thứ 1/14 tỉnh TDMNPB, 12/63 tỉnh, thành phố Việt Nam. Với vị trí địa lí là cửa ngõ giao lưu kinh tế – xã hội, Thái Nguyên đã thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước, đặc biệt là tổ hợp công nghiệp Samsung đi vào hoạt động năm 2013. Chính điều này làm cho KT – XH tỉnh Thái Nguyên phát triển nhanh chóng, đời sống người dân được cải thiện đáng kể; giáo dục, y tế, văn hóa có bước phát triển vượt bậc. Tuy nhiên, MSDC có sự phân hóa giữa các nhóm dân cư về thu nhập, về các điều kiện tiếp cận y tế, giáo dục, mức sống của bộ phận dân cư, đồng bào dân tộc thiểu số ở nhiều xã vùng cao còn thấp và gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, nghiên cứu MSDC, các nhân tố ảnh hưởng và nguyên nhân sự phân hóa MSDC, tìm ra các giải pháp nhằm nâng cao MSDC tỉnh Thái Nguyên dưới góc độ địa lí KT – XH mang tính cấp thiết. Xuất phát từ chiến lược, mục tiêu trên, tác giả quyết định lựa chọn đề tài luận án tiến sĩ là “Nghiên cứu mức sống dân cư tỉnh Thái Nguyên dưới góc độ địa lí kinh tế – xã hội”.
