MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
1.1. Trong xu thế hội nhập toàn cầu, đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục (GD) và đào tạo được xác định là chiến lược, chính sách hàng đầu quyết định đến sự phát triển của đất nước. Nhận thức được điều đó, trong những năm gần đây bậc học giáo dục mầm non (GDMN) không ngừng đổi mới, với quan điểm hướng tới phát triển ở trẻ phẩm chất và năng lực chung mang tính cốt lõi, phù hợp với lứa tuổi nhằm đạt được mục tiêu “… Nâng cao chất lượng nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em theo hướng đạt chuẩn chất lượng giáo dục mầm non trong khu vực và quốc tế”. Giáo dục phát triển thể chất cho trẻ bao gồm các vận động cơ bản, vận động tỉnh và tố chất thể lực sẽ là nền tảng giúp trẻ phát triển toàn diện.
1.2. Kĩ năng vận động tỉnh (KNVĐT) là năng lực thực hiện có kết quả một hành động trên cơ sở phối hợp giữa thị giác và vận động của đôi bàn tay. Nhà giáo dục người Nga V.A. Sukhomlinsky đã từng nói: khởi nguồn khả năng và tài năng của trẻ em nằm trong đôi tay của chúng. Hay nói một cách hình tượng hơn, các ngón tay là sợi chỉ nuôi nguồn sáng tạo của trẻ em. Giai đoạn từ 0-6 tuổi là giai đoạn não bộ của trẻ có “Tính dẻo” đây được coi là “Giai đoạn nhạy cảm”, giai đoạn “Cửa số của các cơ hội” bởi khi đôi bàn tay của trẻ hoạt động sẽ tạo nên sự kết nối giữa các dây thần kinh kích thích sự phát triển của não bộ và đánh thức khả năng tiềm ẩn của trẻ. Điều này đã được khẳng định trong nghiên cứu của các nhà khoa học ở Việt Nam và trên thế giới về mối liên hệ của KNVĐT với sự phát triển nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm KN xã hội và thẩm mỹ. KNVĐT được hình thành ở trẻ ngay từ khi còn nhỏ, quá trình này diễn ra song song với sự hoàn thiện về vận động và hệ thần kinh của trẻ. Trẻ 5-6 tuổi là giai đoạn cuối độ tuổi mẫu giáo, nhờ sự phát triển của hệ cơ, xương, khớp và sự chín muồi trong hoạt động của não bộ, trẻ đã có thể tiếp thu và thực hiện những vận động đòi hỏi sự tỉ mỉ và tỉnh khéo. Mặt khác, 5-6 tuổi còn là giai đoạn chuyển tiếp từ bậc học mầm non lên tiểu học với hoạt động chủ đạo là hoạt động học, chính vì vậy GD KNVĐT cho trẻ 5-6 tuổi là một trong những nhiệm vụ cần thiết để chuẩn bị cho trẻ vào lớp Một.
1.3. Ở trường mầm non, có thể sử dụng nhiều hoạt động để giáo dục KNVĐT cho trẻ. Tuy nhiên chơi là hoạt động có nhiều ưu thế. Bởi, vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ em lứa tuổi mẫu giáo, ngoài việc đem lại cho trẻ niềm vui, sự thích thú, hoạt động chơi còn là phương tiện GD và phát triển trẻ toàn diện, trong đó có KNVĐT. “Học thông qua chơi là những trải nghiệm thú vị, có ý nghĩa, thúc đẩy sự phát triển nhận thức, cảm xúc xã hội, thể chất và sự sáng tạo của trẻ”. Chương trình GDMN [1] hiện hành thể hiện quan điểm giáo dục toàn diện, tích hợp, lấy trẻ làm trung tâm với phương châm “Chơi mà học, học bằng chơi”. Sử dụng hoạt động chơi GD KNVĐT cho trẻ 5-6 tuổi được xem là một trong những phương tiện đem lại hiệu quả.
1.4. Thực tế cho thấy, hiện nay ở các trường mầm non việc GD KNVĐT đã được triển khai và thực hiện. Tuy nhiên, hầu hết giáo viên (GV) mới chỉ tập trung vào những biểu hiện bên ngoài của KNVĐT và chủ yếu thông qua hoạt động tự phục vụ, hoạt động tạo hình… Việc GD KNVĐT qua chơi còn hạn chế do nhiều nguyên nhân như thiếu nguồn trò chơi, cách tổ chức chưa mang tính đồng bộ Vì vậy, chưa phát huy được hết thế mạnh của chơi trong việc GD KNVĐT. Điều đó dẫn đến KNVĐT của trẻ mặc dù đã hình thành nhưng mức độ thuần thục, linh hoạt chưa cao.
Xuất phát từ những lí do trên, đề tài “Giáo dục kĩ năng vận động tỉnh qua chơi cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non” được lựa chọn nghiên cứu.
