PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
HLX Hà Nội, được đặt tên trong QHC 2008, đã có nhiều đóng góp về sự “cân bằng động’ giữa đô thị trung tâm, đô thị vệ tinh với vùng nông thôn có mật độ xây dựng thấp, bảo tồn tới 70% đất tự nhiên và nông nghiệp – phần lớn nằm ở “xứ Đoài”. Đến nay có nhiều quan điểm trái ngược: các nhà môi trường muốn duy trì HLX như một cấu trúc môi trường xanh và chống chịu BĐKH, còn các nhà kinh tế và BĐS muốn loại bỏ, lập luận nó đang cản trở phát triển của thủ đô đang cần quĩ đất xây dựng. HLX phía Tây Hà Nội là giải pháp được vận dụng từ quy hoạch VĐX vùng thủ đô London. Sau hơn 10 năm, HLX Hà Nội đã thực hiện được mục đích kiểm soát đô thị hoá lan rộng từ đô thị trung tâm đến nông thôn.
Về mặt lý luận, HLX, VĐX được coi là KGX quan trọng nhất trong các cấu trúc đô thị sau hiện đại, được nhấn mạnh trong kỷ nguyên chuyển đổi xanh và chống chịu BĐKH thế kỷ 21; được vận dụng ở quy mô vùng đô thị, liên đô thị kết nối xanh ở vùng đệm giữa đô thị và ngoại vi đã trở thành nền tảng phát triển đô thị bền vững.
Ở Việt Nam, HLX, VĐX là thuật ngữ mới. Tuy nhiên ngay từ thời Pháp thuộc, các qui hoạch đều sử dụng không gian tự nhiên như cấu trúc nền. Các quy hoạch đô thị hiện đại đều đã gắn chặt tổ chức không gian đô thị với mạng lưới KGX, đặc biệt sau đại dịch Covid. Vùng nông thôn ngoại vi đô thị Việt Nam có nhiều điểm khác biệt với thế giới, trong khi HLX, VĐX đô thị chưa đủ hành lang pháp lý. Khi Luật quy hoạch 2017 ra đời khái niệm tích hợp quy hoạch bước đầu được đề cập, tiếp cận tổng hợp đồng bộ giữa các ngành, lĩnh vực, sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường nhằm PTBV. Lĩnh vực quy hoạch đô thị, nông thôn cũng theo hướng đi này, xác định các giá trị cốt lõi của khu vực, từ đó tích hợp các nội dung đa ngành, đa mục tiêu, khắc phục chồng chéo. Cách tiếp cận mới mẻ này đã mở ra hướng giải quyết xung đột giữa bảo tồn và phát triển tại HLX Hà Nội thông qua giải pháp tổ chức không gian.
