MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài luận án
Hồ đô thị tự nhiên hay nhân tạo thường thực hiện nhiều chức năng như: tạo cảnh quan, cải thiện môi trường sống cho đô thị; điều hòa không khí khu vực; kiểm soát úng ngập; bảo tồn và phát triển các giá trị văn hóa, lịch sử; phục vụ nhu cầu vui chơi, giải trí, thể thao, du lịch; phát triển kinh tế.
Nước thải là nguyên nhân chính gây ô nhiễm nước hồ đô thị. Phần lớn các thông số đặc trưng để đánh giá chất lượng nước mặt như BOD5, COD, NH4+, PO4³, ô-xy hòa tan (Dissolved Oxygen – DO),… đều không đạt giá trị yêu cầu theo QCVN 08-MT:2015/BTNMT cột B1.
Với ưu điểm tiêu tốn ít năng lượng, không cần hóa chất, vận hành đơn giản, giải pháp xử lý ô nhiễm nước hồ đô thị trong điều kiện tự nhiên như bãi lọc trồng cây (BLTC) rất khả thi, nhất là đối với khí hậu nhiệt đới ở Việt Nam. Tuy nhiên, một trong những hạn chế lớn nhất của giải pháp trên là nồng độ DO trong các BLTC thường ở mức rất thấp dẫn đến hiệu quả xử lý nitơ thấp. Một trong những phương pháp làm thoáng tự nhiên nhằm tăng cường DO nhận được nhiều sự quan tâm trên thế giới gần đây là sử dụng các mẫu định hình dòng chảy (ĐHDC) bố trí dạng thác (flowforms cascade – FC). So với phương pháp làm thoáng tự nhiên truyền thống bằng đập tràn hay thác tràn, phương pháp thác ĐHDC thường có hiệu quả bổ cập ô-xy cao hơn. Mặt khác, các mẫu ĐHDC thường được chế tạo với các hình dạng mang tính nghệ thuật nên còn có thể góp phần trang trí cảnh quan cho nơi áp dụng.
Với mong muốn cung cấp thêm cơ sở khoa học để đánh giá hiệu quả và đề xuất giải pháp kỹ thuật đơn giản, thân thiện với môi trường, phù hợp với điều kiện khí hậu cũng như thực tế các hồ đô thị của Việt Nam, tác giả thực hiện luận án: “Nghiên cứu cải thiện chất lượng nước hồ đô thị bằng giải pháp kết hợp làm thoáng qua hệ thống định hình dòng chảy và bãi lọc trồng cây”.
