NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
Tên luận án: Nghiên cứu phân lập và biểu hiện gen mã hóa protein độc tố diệt sâu đục quả đậu tương (Etiella zinckenella Treitschke) từ vi khuẩn Bacillus thuringiensis bản địa
Ngành: Công nghệ sinh học Mã số: 9 42 02 01
Họ và tên nghiên cứu sinh: LÊ THU NGỌC
Khóa đào tạo: 2017 – 2021
Chức danh, học vị, họ và tên người hướng dẫn:
1. TS. Lê Thị Minh Thành
2. PGS. TS. Phạm Bích Ngọc
Cơ sở đào tạo: Học viện Khoa học và Công nghệ, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam
Nội dung: Luận án có những đóng góp mới như sau:
1. Hệ gen 4 chủng Bt bản địa của Việt Nam đã được giải trình tự, lắp ráp và chú giải. Từ kết quả khai thác dữ liệu hệ gen 4 chủng này, đã tìm được 4 gen mã hóa độc tố diệt côn trùng có tính mới thuộc hạng 4, bao gồm 2 gen thuộc nhóm cry1 (cry1Na, cry1Be) và 2 gen thuộc nhóm cry2 (cry2Ab, cry2Ah).
2. Đã phân lập, nhân dòng và biểu hiện gen mã hóa độc tố Bt mới từ chủng Bt SP14.2 thuộc bộ sưu tập Bt bản địa của Việt Nam. Trình tự gen này được công bố trên ngân hàng GenBank với mã số MN319700.1, đồng thời protein độc tố mới đã được Hội đồng danh pháp các độc tố có nguồn gốc từ Bt định danh là Cry2Ab39. Gen cry2Ab39 có kích thước 1899 bp, giống 99,05% về trình tự nucleotide với gen tham chiếu cry2Ab3 (Genbank AF164666.1). Trong khi đó, protein Cry2Ab39 gồm 633 amino axit do gen này mã hóa và protein tham chiếu Cry2Ab3 có độ tương đồng 99,21%. Chủng Bt SP14.2 mang gen cry2Ab39 đã được Cục sở hữu trí tuệ Việt Nam cấp bằng độc quyền sáng chế số 37733 ngày 30/10/2023.
3. Protein Cry2Ab39 tái tổ hợp được biểu hiện và tinh sạch từ tế bào E. coli BL21 đã được chứng minh có khả năng diệt ấu trùng sâu đục quả đậu tương Etiella zinckenella Treitschke với liều gây chết 50% sau 7 ngày là LC50 = 1,74 µg/g thức ăn. Gen cry2Ab39 và độc tố Cry2Ab39 có tiềm năng ứng dụng trong sản xuất chế phẩm thuốc trừ sâu cũng như tạo cây đậu tương chuyển gen kháng sâu đục quả E. zinckenella Treitschke.
