PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của luận án
Trong nhiều thập kỷ qua, vùng biển – đảo Việt Nam có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối phát triển kinh tế – xã hội (KT-XH), quốc phòng – an ninh (QPAN). Sự phong phú và đa dạng của các nguồn tài nguyên của các vùng biển đảo là ưu thế lớn để phát triển kinh tế biển, hỗ trợ và thúc đẩy kinh tế nội địa. Hệ thống đảo của Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng tiền đồn để bảo vệ độc lập chủ quyền của quốc gia trên biển; là thế bàn đạp phát triển kinh tế biển. Tuy vậy, thực tế phát triển KT-XH các khu vực biển – đảo Việt Nam nói chung hiện nay còn chậm so với yêu cầu của đất nước; chưa tương xứng với tiềm năng vốn có. Vì vậy, việc xây dựng một chiến lược phát triển tổng thể, khai thác, sửdụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên các khu vực biển – đảo về lâu dài vẫn là một vấn đề hết sức cấp bách.
Vùng biển Trung Trung Bộ và các cụm đảo Cù Lao Chàm, Lý Sơn – phạm vi nghiên cứu của luận án, là nơi có điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên phong phú, thuận lợi cho phát triển các ngành kinh tế biển, có vị trí “cửa ngõ” trong giao lưu quốc tế, có ý nghĩa quan trọng trong đảm bảo QPAN. Tuy vậy, quá trình phát triển đã nảy sinh một số vấn đề ảnh hưởng tới tài nguyên và môi trường. Trong khi đó, KT-XH của các đảo phát triển ở mức thấp, các quy hoạch phát triển KT-XH chưa đánh giá đầy đủ tiềm năng, thế mạnh của vùng. Mặc dù, đã có một số nghiên cứu về lãnh thổ này, song tính tổng hợp chưa cao, chỉ dừng lại ở mức độ nghiên cứu nhằm phục vụ cho một số mục tiêu cụ thể. Với những lý do trên, NCS đã thực hiện luận án với tên đề tài: “Nghiên cứu xác lập cơ sở khoa học phục vụ phát triển KT-XH và bảo vệ môi trường các cụm đảo Cù Lao Chàm, tỉnh Quảng Nam và Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi”.
